İnme nedir?
İnme, beyin damarlarında
tıkanıklık (pıhtı atması veya zamanla yavaş yavaş damar çapının daralması) ya
da kanama sonucu, beynin bir bölgesinin kanlanmasının bozulmasına bağlı olarak
beyin dokusunda meydana gelen travmatik olmayan hasarlanmadır.
İnme İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
İnme için bilinen
risk faktörleri değiştirilebilen ve değiştirilemeyen risk faktörleri olarak iki
gruba ayrılır. Değiştirilemeyen risk faktörleri yaş, cinsiyet, ırk, aile
öyküsü, geçirilmiş inme veya tıkanma atağı öyküsü şeklinde sıralanabilir.
Değiştirilebilir risk faktörleri ise şunlardır:
Yapılan çalışmalar inme olgularının yaklaşık %90’ının
değiştirilebilir risk faktörlerine bağlı olduğunu, dolayısıyla da önlenebilir
olduğunu göstermektedir.
İnme Sonucu Oluşan Klinik Tablo Nedir?
İnme sonucu genellikle lezyon yerine göre vücudun bir
yarısında motor kayıp (kuvvetsizlik), his bozukluğu, denge koordinasyon
bozukluğu, konuşma ve yutma bozuklukları, idrar ve gaita kaçırma ve bilişsel
fonksiyon kayıplarından komaya kadar gidebilen bir klinik tablo
oluşabilmektedir.
İnme Tedavisi Nasıl Yapılır?
İnme Tedavisi, inme durumu
sonrası acilen başlamalıdır. Saatler içinde tedaviye başlanması durumunda beyin
dokusunda oluşabilecek kalıcı hasarların önüne geçilebilir. Bu nedenle erken
dönemde inmenin tipine ve hastanın klinik durumuna göre tıbbi tedavi uygulanır.
Rehabilitasyon da bu tedavinin bir parçasıdır ve erken dönemde başlatılması
önemlidir.
İnme Rehabilitasyonunda Amaç Nedir?
İnmeli hastaların rehabilitasyonunda amaç, hastaların
maksimum yaşam kalitesi ile mümkün olduğunca bağımsız yaşamalarını sağlamaktır.
İlk olarak bozulmuş fonksiyonların yeniden işlevsel hale getirilmesi
amaçlanırken, ayrıca inme sonrası karşımıza çıkan bir takım komplikasyonların
tedavisi ve olası komplikasyonların önlenmesine yönelik tüm önlemlerin alınması
da rehabilitasyon programının ana amaçlarından biridir.
İnmeli Hastalarda Rehabilitasyon
Gerektiren En Önemli Sorunlar Nelerdir?
İnme sonrası hastalarda ambulasyon (yürüme)
problemleri ve üst ekstremite (kollar ve eller) fonksiyon kayıpları ön
plandadır. Hastalarda özellikle ayağa kalkma ve yürüme problemleri en fazla
bağımlılığa yol açan problemlerdir. Omuz kol ve el problemleri ise hem ağrı
oluşturması, hem de günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlılıklara yol açması
açısından önemlidir.
İnme Sonrası İyileşme Olur mu? Kimler
Rehabilitasyon Programına İhtiyaç Duyar?
İnme geçiren hastaların yaklaşık yüzde 10’u sekelsiz
olarak işine ve günlük yaşam aktivitelerine geri dönebilmektedirler. Yüzde 10
hasta ise her şeye rağmen yataklı bakım merkezlerinde devamlı bakıma ihtiyaç
duymaktadırlar. Geriye kalan yüzde 80 hasta ise aktif bir rehabilitasyon
programına ihtiyaç duymaktadırlar.
Beyin Kendini Yeniler mi? Kendiliğinden
İyileşir mi? Bunu Etkileyen En Önemli Faktör Nedir?
Son yıllarda nörofizyolojik mekanizmalar üzerinde
çalışmalar yoğunlaşmış ve inme sonrası klinik iyileşme ve adaptasyon için
beynin büyük bir potansiyele sahip olduğu anlaşılmıştır. Nöroplastisite denilen
bu mekanizma ile beyinde yeniden bir yapılanma olmakta ve beyin kendini
yenilemektedir. Ve bu potansiyeli en iyi işleyen ya da aktive eden faktörün ise
rehabilitasyon yaklaşımları olduğu görülmüş ve inme sonrası sekellerin ve
özürlülüğün azaltılmasında rehabilitasyonun anahtar rol oynadığı anlaşılmıştır.
İnme Sonrası Görülen Komplikasyonlar
(sorunlar) Nelerdir?
İnme sonucu vücudun bir
yarısında motor kayıp (kuvvetsizlik), his bozukluğu, denge koordinasyon
bozukluğu, konuşma ve yutma bozuklukları, idrar ve gaita kaçırma ve bilişsel
fonksiyon kayıplarından komaya kadar gidebilen bir klinik tablo
oluşabilmektedir. Bunlara ek olarak, eklem kontraktürleri, hareket
kısıtlılıkları, spastisite, omuz çıkığı ve omuz ağrıları, mesane fonksiyon
bozuklukları, barsak fonksiyon bozuklukları, derin ven trombozu, konuşma problemleri,
yutma problemleri, bası yaraları, depresyon, uyku problemleri, enfeksiyonlar,
kemik erimesi, düşme ve kırıklar, omuz-el sendromu, brakiyal pleksus lezyonu
gibi komplikasyonlar karşımıza çıkabilir.
İnme Rehabilitasyonu Programında Neler
Yapılır?
İnme rehabilitasyonu programının
içinde, eklem hareket açıklığı egzersizleri, germe egzersizleri, kas
kuvvetlendirme egzersizleri, denge ve yürüme eğitimleri, nörofasilitasyon
teknikleri gibi konvansiyel tedavi yaklaşımları ile birlikte robotik
rehabilitasyon, havuz tedavileri, ayna tedavileri, zorunlu kullanım tedavileri,
sanal gerçeklik tedavileri, biofeedback, fonksiyonel nöromusküler elektriksel
stimülasyon, transkranial magnetik stimülasyon teknikleri gibi daha yeni ve
ileri rehabilitasyon yaklaşımları da tedavi planına dahil edilebilmektedir.